Berberyna to naturalnie występujący związek, należący do grupy alkaloidów izochinolinowych.

Najczęściej wykorzystywanymi surowcami do produkcji czystej berberyny są: berberys zwyczajny, gorzknik kanadyjski, cynowód chiński czy mahonia pospolita. Po wyizolowaniu ma żółty kolor i charakterystyczny gorzki smak.

Berberyna jest obiektem badań wielu naukowców od lat. Suplementy zawierające berberynę najczęściej stosowane są przy insulinooporności, PCOS czy cukrzycy typu 2, ale nie tylko w tych schorzeniach mogą się sprawdzić (przedstawię to w dalszej części tekstu).

Jak już wspomniałam berberyna występuje w postaci suplementu (nie leku) i nie ma standaryzacji oraz oficjalnych wytycznych dotyczących dawkowania.

Działanie berberyny – cukrzyca i insulinooporność

• zmniejsza insulinooporność poprzez zwiększenie wrażliwości komórek na insulinę;
• modyfikuje florę bakteryjną jelit i zmniejsza wchłanianie cukru w jelitach;
• zmniejsza wytwarzanie glukozy w wątrobie;
• pośrednio zwiększa wydzielanie insuliny w trzustce,
• przyspiesza tempo przemian metabolicznych;
• ma działanie przeciwzapalne i antyoksydacyjne – chroni tkanki przed uszkodzeniem przez wolne rodniki, dzięki czemu zwalnia postęp miażdżycy i innych powikłań cukrzycy;

Berberyna, a metformina

Berberyna działa poprzez naśladowanie mechanizmu insuliny: zwiększa zużycie glukozy, regenerację komórek trzustkowych, promowanie aktywności enzymów antyoksydacyjnych oraz redukcję uszkodzeń komórek. 

Czy berberyna może zastąpić metforminę?

Berberyna ma dużo mniej skutków ubocznych niż leki zawierające metforminę (nudności, wymioty, biegunka, bóle brzucha, zaburzenia smaku, do nawet kwasicy mleczanowej, która może doprowadzić do śmierci). O metformminie pisałam w tym wpisie: Metformina przy insulinooporności – konieczność czy droga na skróty?

Choć oba preparaty mają podobne działanie to musimy pamiętać, że berberyna jest suplementem diety, a metformina lekiem o udowodnionym działaniu. Można oczywiście rozważać (w porozumieniu z lekarzem) wykorzystywanie berberyny w przypadku cukrzy typu 2, insulinooporności czy PCOS jako zastępnik leków zawierających metforminę, gdy ta druga nie jest tolerowana przez organizm. Ale powtarzam, nic na własną rękę, bo można sobie bardziej zaszkodzić niż pomóc.

Stosowanie jednocześnie metforminy i berberyny może nasilać działanie metforminy i wywoływać niebezpieczne działania niepożądane.

Działanie berberyny w przypadku nadwagi i otyłości

Berberyna ma wpływ na ekspresję niektórych genów, tzw. genów lipogennych, które przyczyniają się do obniżenia poziomu lipidów, zmniejszenia masy tłuszczowej i poprawy insulinowrażliwości.
Berberyba może też hamować podział  preadipocytów (czyli komórek z których powstaje tkanka tłuszczowa), a dzieje się tak poprzez wpływ na  PPARγ (czyli receptory regulujące powstanie tkanki tłuszczowej).
Berberyna przyspiesza też spalanie „zapasów energii” zgromadzonych w tkankach, w tym w formie tłuszczu – przyspiesza zatem zmniejszanie masy ciała.
Berberyna obniża również poziom całkowitego cholesterolu, „zły” cholersterol LDL, poziom triglicerydów, podwyższać też może HDL, dzięki czemu ma działanie ochronne na serce i naczynia krwionośne.

Berberyna, a nadciśnienie tętnicze

Działanie hipotensyjne uważa się za jedno z ważniejszych i podstawowych działań berberyny, dlatego może ona być skutecznym środkiem wspomagającym leczenie nadciśnienia.
Berberyna może także sprawdzać się we wspomagającym leczeniu nadciśnienia płucnego oraz zapobiegać rozwinięciu się nadciśnienia.

Pozostałe działania berberyny

Berberyna, oprócz wpływu na gospodarkę węglowodanową, nadciśnienie, nadwagę czy otyłość może także korzystnie wpływać na wątrobę, mózg oraz działać przeciwzapalnie.

Berberyna:

• ma zarówno charakter ochronny na wątrobę, jak również pomaga w przypadku np. stłuszczenia wątroby;
• zapobiega uszkodzeniom wątroby dzięki  właściwościom antyoksydacyjnym oraz poprzez wpływ na aktywność enzymów odpowiedzialnych za detoksykację; 
• berberyna przenika przez barierę krew – mózg, a tym samym  może mieć działanie ochronne w przypadku chorób neurodegeneracyjnych, jak np. Alzheimer, oraz w przypadku depresji, schizofrenii czy lęku;

• ma silne właściwości przeciwbakteryjne, przeciwgrzybicze i przeciwwirusowe
• zapobiega przyklejaniu się komórek chorobotwórczych do komórek nabłonka w organizmie ludzkim, a w przypadku wirusów na hamowaniu ich replikacji.
• działa przeciwzapalnie – zmniejsza stan zapalnego, obniża poziom cytokin odpowiedzialnych za powstawanie stanu zapalnego, a także osłabia ból towarzyszący zapaleniu.

Dawkowanie berberyny

Dawkę zawsze najlepiej dobierać indywidualnie, w porozumieniu z lekarzem.

Ze względu na niską biodostępność w układzie pokarmowym i krótki okres półtrwania berberynę najlepiej przyjmować regularnie w równych porcjach.

W badaniach najczęściej można spotkać się z 3 porcjami po 300-500 mg dziennie, co łącznie daje od 1200 do 1500 mg berberyny na dobę.

Wspomagająco i profilaktycznie można stosować raz dziennie.

Zastępując berberyną inne leki, zwłaszcza te na cukrzycę czy insulinooporność należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem. Nie należy samodzielnie odstawiać leków zawierających metforminę.

Działania niepożądane berberyny

Berberyna uważana jest  raczej za bezpieczny związek pochodzenia roślinnego, a możliwe działania niepożądane dotyczą przede wszystkim układu pokarmowego – biegunka, wzdęcia, zaparcia, bóle brzucha.

Niska biodostępność przy podawaniu doustnym z powodu słabego wchłaniania się z przewodu pokarmowego- wymaga to podawania dużych dawek, co powodować może niekorzystne efekty uboczne. Przy długotrwałym stosowaniu może kumulować się w wątrobie i mięśniu sercowym.

Berberyna może również wchodzić w reakcję z innymi składnikami leków, dlatego przed suplementacją, należy upewnić się, czy nie będzie wpływała na przyjmowane leki.

Przeciwwskazania – kto nie powinien stosować berberyny?

W związku z silnym uwalnianiem bilirubiny z jej nierozpuszczalnego kompleksu z albuminą obecnego we krwi – nie należy jej stosować u kobiet w ciąży, dzieci i noworodków z żółtaczką.

Więcej ciekawych treści u mnie na INSTAGRAMIE.